Aanleiding
De gemeenten Arendonk, Hoogstraten, Merksplas en Ravels hadden in 2019 de ambitie om hun beleid rond onroerend erfgoed verder uit te bouwen. Een aansluiting bij de deelwerking onroerend erfgoed van Erfgoed Noorderkempen bleek op dat moment niet de meest wenselijke keuze. Er werd geopteerd om voor een aparte erkenning als Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst (IOED) te gaan. Merksplas haakte toen af, maar de andere gemeenten namen hiervoor middelen op in hun begroting. Men richtte een aparte projectvereniging op en op 15 januari 2020 werd een aanvraag ingediend tot erkenning als (IOED).
Op 30 april 2020 liet Vlaams minister voor Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele de gemeenten weten dat de IOED Grensland niet erkend wordt. Het is ondertussen duidelijk dat een aparte Vlaamse erkenning als IOED voor deze gemeenten er nooit van zal komen. Vlaanderen stuurt momenteel aan op grotere IOED’s. Hier stuurde de minister al op aan in zijn brief in april 2020. Hij wees er ook op dat de gemeenten beter aansluiting zoeken bij Erfgoed Noorderkempen. In zijn visienota ‘lokaal onroerend erfgoedbeleid’ (26/2/2020) bevestigde hij ook de visie dat grotere IOED’s voor meer bestuurskracht zouden zorgen.
Eind 2020 werd de projectvereniging Grensland in het licht van al het bovenstaande ontbonden maar de ambitie van de gemeenten bleef overeind en er werd gekeken naar alternatieve oplossingen.
Vervolgtraject
De visienota ‘lokaal onroerenderfgoedbeleid’ geeft lokale besturen de kans om meer verantwoordelijkheden rond onroerend erfgoed op te nemen, maar hiervoor is natuurlijk ook expertise nodig. In het voorjaar van 2021 nam de stad Hoogstraten het initiatief om de ambitie uit 2019-2020 terug nieuw leven in te blazen. De drie bevoegde schepenen van Arendonk, Hoogstraten en Ravels, die ook zetelen in de raad van bestuur van Erfgoed Noorderkempen, staken hiervoor de koppen bij elkaar. Deze gemeenten hadden namelijk op hun respectievelijke begrotingen een jaarlijks budget voorzien voor een werking rond onroerend erfgoed. Er werd samen met Erfgoed Noorderkempen gekeken hoe deze middelen nuttig konden worden ingezet voor de opstart van een werking rond onroerend erfgoed binnen deze gemeenten.
Al snel werd duidelijk dat het budget niet voldoende is om hen te laten toetreden voor de volledige integrale werking (archeologisch, bouwkundig en landschappelijk erfgoed) van de IOED Erfgoed Noorderkempen. Dit was ook één van de knelpunten waarom deze piste in 2019 niet verder uitgewerkt werd. Er werd geopteerd om dan enkel te starten rond bouwkundig erfgoed. Gezien de Vlaamse visie op grotere IOED’s, lijkt een aansluiting bij de deelwerking onroerend erfgoed de meest logische keuze. Des te meer omdat de gemeenten ook al samenwerken met de anderen rond cultureel erfgoed (Erfgoedcel).
Toetreding deelwerking onroerend erfgoed
In de zomer van 2021 gaven de 3 schepencolleges van Arendonk, Hoogstraten en Ravels hun intentie aan om de voorziene middelen in te zetten voor de opstart van een werking rond onroerend erfgoed binnen Erfgoed Noorderkempen. Er werd ook opnieuw de vraag gesteld aan de gemeente Merksplas om mee in te stappen in dit nieuwe traject. De piste werd besproken op het Burgemeestersoverleg van 28 augustus 2021 en ook dit van 24 september 2021 waarna ook Merksplas aangaf mee te willen instappen in het verhaal.
De intenties van de 4 gemeentebesturen werden vastgelegd op hun desbetreffende gemeenteraden in november en december van 2021. Ze voorzien de nodige middelen voor de aanwerving van een consulent bouwkundig erfgoed. Voor deze opstart en toetreding dienen ze goedkeuring te vragen aan de raad van bestuur van de projectvereniging Erfgoed Noorderkempen. Dit werd besproken en principieel goedgekeurd op de raad van bestuur van 18 november 2021. De gemeenten Arendonk, Merksplas, Hoogstraten en Ravels zijn reeds aangesloten bij de projectvereniging Erfgoed Noorderkempen, maar hun deelname aan de deelwerking onroerend erfgoed vraagt een wijziging van de statuten. De gemeenten dienen toegevoegd te worden aan het deelnemingsregister. Dit vraagt de goedkeuring van de gemeenteraad.
Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017.
Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 en het bijbehorende uitvoeringsbesluit van 16 mei 2014
Deze beslissing werd genomen met eenparigheid van stemmen.
De gemeenteraad gaat akkoord met de toetreding van de gemeenten Arendonk, Merksplas, Hoogstraten en Ravels tot de deelwerking onroerend erfgoed van de projectvereniging Erfgoed Noorderkempen en hun toevoeging aan het deelnemersregister van de statuten.