Met het innovatieve project ’Automatisch Advies Leefloon’ willen we het analoge (papieren) concept van dit algoritme digitaal uitwerken tot een prototype, door de relevante parameters te laten vertalen tot machine-leesbare regels die in een digitale omgeving automatisch afgetoetst kunnen worden en naar de maatschappelijk assistent kunnen doorstromen.
Deze ontwikkeling beoogt in de eerste plaats een verhoging van de procesefficiëntie van de leefloonaanvraag:
- Het aantal stappen dat moet gezet worden tussen de aanvraag en de beslissing, kan voor een aantal dossiers verminderen, waardoor de maatschappelijk assistent meer tijd kan besteden aan de verdere begeleiding.
- Het beslissingsproces kan sneller verlopen, waardoor de cliënt ook sneller geld kan ontvangen.
- Het aantal manuele tussenkomsten kan aanzienlijk verminderen, doordat minder bewijsstukken moeten aangeleverd worden door de aanvrager, en er ook minder stukken moeten verwerkt (gecontroleerd, bewaard) worden door maatschappelijk werkers.
Dank zij deze ontwikkeling verwachten we dat ook de proceseffectiviteit zal verhogen:
In de ontwikkeling van het instrument voor automatisch leefloonadvies wordt de gebruiker centraal gesteld. De eindbegunstigde van het ontwikkelde instrument is uiteraard de leefloonaanvrager, maar de eigenlijke gebruiker is de maatschappelijk werker:
- Gebruiksvriendelijkheid ‘by design’: het instrument wordt zodanig ontworpen dat het nadien kan geïntegreerd worden in de bestaande cliëntopvolgsystemen van de OCMW' s.
- De doelmatigheid van het beoogde instrument is vooraf al wetenschappelijk onderzocht door de KULeuven (Marjolijn De Wilde en Wim Van Lancker: “Een automatisch beslissingsadvies in het kader van een leefloonvraag? Een verkennende studie in Gent, Kortrijk en Antwerpen”, juli 2021), en besproken met de in dat onderzoek participerende OCMW' s. Het ontwikkelde instrument kan ook voorwerp worden van verdere monitoring en bijsturing in het grootschalige onderzoeksvoorstel “Take a Byte and EAT it: reconciling human and automated decisionmaking in social policy” (BEAT), dat als Strategische Basis Onderzoeksproject (SBO) ingediend is bij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO) (onder voorbehoud van goedkeuring 22 mei 2022).
- Het instrument wordt geen blackbox: de beslissingsregels van het logaritme zullen duidelijk zijn voor iedereen, en kunnen aangepast worden naarmate de behoeften, mogelijkheden of inzichten veranderen, bv. indien nieuwe relevante databronnen beschikbaar worden.
- ‘Automatisch advies leefloon’ wordt een voorbeeld van interbestuurlijke samenwerking: preliminair onderzoek binnen de werkgroep van het Kenniscentrum toonde aan dat dit best via Automatisch Advies van de Vlaamse overheid (MAGDA) opgezet wordt. De ontwikkelde regelset voor deze dienstverlening zou op die manier maar één keer ontwikkeld moeten worden en is nadien generiek beschikbaar in een soort van bibliotheek voor alle (lokale) openbare besturen.
Na een toelichting van ons projectvoorstel aan POD.MI en KSZ kwam ook daar grote interesse in dit opzet. Er zal parallel ook onderzocht worden of de uitbouw van deze regelset in Automatisch Advies op termijn ook voor Waalse en Brusselse OCMW’s beschikbaar gesteld kan worden.
De maatschappelijke impact van dit project kan zeer groot zijn:
- We verwachten dat voor 1/3 van alle nieuwe leefloonaanvragers de tijd tussen aanvraag en eerste uitbetaling flink kan inkorten.
- Eens het prototype op punt staat, kan via Magda Online een volwaardige dienst opengesteld worden voor alle 300 OCMW' s in Vlaanderen en bij uitbreiding ook naar Brussel en Wallonië.
- De ontwikkelde technologie kan nadien ook basis vormen voor een instrument dat iedere burger zou toelaten na te gaan hoe groot de kans op een leefloontoekenning is in zijn/haar specifieke situatie.
De economische impact is neutraal: de interne tijdsbesparing in de fase van de aanvraag moet maatschappelijk assistenten immers toelaten om meer tijd te besteden aan het verdere begeleidingsproces.